تارتاریک اسید همانطور که از نامش پیداست دارای ترکیب اسیدی میوهای است و در میوههایی از قبیل انگور و تمبر هندی یافت میشود. این اسید در مصارف خوراکی کاربرد فراوانی دارد. البته از مصارف صنعتی آن نیز نمیتوان چشمپوشی کرد. با انجام واکنشهایی روی تارتاریک اسید میتوان به ترکیباتی از این ماده دست یافت که پرکاربرد بودن این ماده را ثابت میکند. در ادامه این بخش از شیمی رو به توضیح درباره این ترکیبات میپردازیم.
ال تارتاریک اسید
ماده اصلی ال تارتاریک اسید، تارتاریک اسید است. بعد از ترکیب تارتاریک اسید با آب اکسیژنه به ال تاریک اسیدی دست مییابیم که رنگ و بویی ندارد و طعم ترش و اسیدی دارد.این ترکیب باعث افزایش خاصیت اسیدی تارتاریک اسید می شود که خود سبب ساز بالا بردن کارایی آن است.
کاربرد ال تارتاریک اسید
- ال تارتاریک اسید با توجه به مواد تشکیل دهندهاش به عنوان اسیدی کننده در نوشیدنیهایی مانند نوشابه و شراب مورد استفاده قرار میگیرد.
- برای تولید شکلاتهای کلوییدی که بافت چسباک و کشسانی دارند نیز از ال تارتاریک اسید استفاده میشود.
- این ماده به عنوان یک حل کننده در داروهای ضد سل در صنعت داروسازی نیز کاربرد دارد.
- با کاهش اسیدیته ال تارتاریک به عنوان عامل تقلیل دهنده در ساخت آینه شیمیایی یا عامل تصویربرداری در عکاسی استفاده می شود.
- در آبکاری الکتریکی نیز از ال تارتاریک اسید استفاده میکنند.
- این ماده میتواند به عنوان پاک کننده و پرداخت کننده سطح فلز در فلزکاری مورد استفاده قرار گیرد.
دی ال تارتاریک اسید
این ماده از دوبل کردن ترکیب ال تارتاریک ساخته میشود. با توجه به این موضوع قطعا خاصیت اسیدی خواهدداشت و برای افزایش اسیدیته در مواد مورد استفاده قرار میگیرد.این اسید آلی که در طبیعت هم یافت میشود.
این ماده سبب ساز طعم ترش در ترکیبات حاوی آن است. خواص منحصر به فرد این ماده آن را از سایر اسیدهای آلی خوراکی متمایز کردهاست. دی ال تارتاریک اسید دارای رنگ بلوری و سفید است و همانند ال تارتاریک اسید دارای خواص و کاربرد شیمیایی بسیاری است.
کاربرد دی ال تارتاریک اسید
- این ماده یک افزودنی طبیعی خالص با خاصیت اسیدیته قوی برای نوشیدنیها و تخمیر کنندهای که اثر گذاری بالایی دارد در تهیه انواع نان محسوب میشود.
- در صنایع غذایی از ترکیب شیمیایی دی ال تارتاریک اسید در محصولات تولیدی به عنوان نگهدارنده و ماده ضد باکتری و افزایش دهنده خواص آنتی اکسیدانی مواد استفاده میشود.
- این ماده به عنوان یک حل کننده در برخی ترکیبات به صورت واسط کایرال نیز کاربرد دارد.
- از دی ال تارتاریک اسید در صنایع آرایشی و بهداشتی در ساخت و تهیه کرم و مواد مرطوب کننده و نرم کننده نیز استفاده میشود.
تفاوت ال تارتاریک اسید و دی ال تارتاریک اسید
دی ال تارتاریک اسید از ترکیب دو ساختار از ال تارتاریک به دست میآید. نقطه ذوب این ماده از ال تارتاریک اسید بالاتر است و وزن بیشتری نسبت به آن دارد. هر دوی این ترکیبات به عنوان واسط کایرال در داروسازی استفاده میشوند با این تفاوت که دی ال تارتاریک اسید معمولاً در تولید مشتقات اسید تارتاریک مانند استرهای اسید تارتاریک کاربرد بیشتری دارد.
دی ال تارتاریک اسید در برخی کاربردها استفاده بیشتری دارد چون از ال تارتاریک به صرفهتر است و روند تولید ارزانتر و راحتتری دارد. در مجموع، هر دو ترکیب خاصیت اسیدی دارند با این تفاوت که دی ال تارتاریک اسید این خاصیت را دوبرابر دارا است.
کلام آخر
ال تارتاریک اسید و دی ال تارتاریک اسید با توجه به خاصیت اسیدی که دارند کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارند که به تعدادی از آنها در این مقاله اشاره شدهاست. ماده اولیه این هر دو ماده، تارتاریک اسید است که در فروشگاه شیمی رو بدون واسطه عرضه میشود.